“ಪರೀಕ್ಷಿದ್ರಾಜರು ಕಲಿಯನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಿದ ಘಟನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿ” ಎಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸುವ ಶೌನಕರು, ಈ ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಹರಿಯ ಭಾಗವತೋತ್ತಮರ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯವಿದ್ದರೆ ಮಾತ್ರ ತಿಳಿಸಿ ಎಂದು ಸೂತಾಚಾರ್ಯರನ್ನು ಕೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಈ ಮುಖಾಂತರ ದೇವರ, ಭಾಗವತೋತ್ತಮರ ಪ್ರಸಂಗವಿಲ್ಲದೇ ಅಸಜ್ಜನರ ವಿಷಯವನ್ನು ಸರ್ವಥಾ ಕೇಳತಕ್ಕದ್ದಲ್ಲ ಎಂಬ ಪಾಠವನ್ನು ನಮಗೆ ಕಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ನೈಮಿಷಾರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಜ್ಞಾನಸತ್ರ ಮುಗಿಯುವವರೆಗೆ ಅಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ಸೇರಿದ್ದ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಸಹಿತ ಸಾವುಂಟಾಗದಂತೆ, ಯಮಧರ್ಮ, ಮುಖ್ಯಪ್ರಾಣ, ನರಸಿಂಹರನ್ನು ಶೌನಕರು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ಆ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂಬ ಅಪೂರ್ವ ಪ್ರಮೇಯದ ವಿವರಣೆ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಇಷ್ಟು ದೀರ್ಘ ಆಯುಷ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದು, ಅಸಜ್ಜನರ ಕಥೆಯನ್ನು ಕೇಳಿ ಅದನ್ನು ಹಾಳು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಾರದು ಎಂಬ ದಿವ್ಯ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಯ ಮುಖಾಂತರ ಶ್ರೀ ಶೌನಕರು ನಮಗೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ವಿಧವಿಧವಾದ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಆಯುಷ್ಯವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಚಿತ್ರಣವಿರುವ ಶ್ರೀ ಗೋಪಾಲದಾಸಾರ್ಯರ “ಹ್ಯಾಂಗೆ ಮಾಡಲಯ್ಯ ಕೃಷ್ಣ ಪೋಗುತಿದೆ ಆಯುಷ್ಯ” ಎಂಬ ಹಾಡಿನ ಅರ್ಥಾನುಸಂಧಾನವೂ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ವಿವರಣೆಗೊಂಡ ಭಾಗವತ ಮತ್ತು ಭಾಗವತತಾತ್ಪರ್ಯದ ವಚನಗಳು — अथ षोडशोध्यायः। सूत उवाच — ततः परीक्षिद् द्विजवर्यशिक्षया महीं महाभागवतः शशास ह। यथा हि सूत्यामभिजातकोविदाः समादिशन् विप्र महद्गुणांस्तथा ।। १ ।। स उत्तरस्य तनयामुपयेम इरावतीम्। जनमेजयादींश्चतुरस्तस्यामुत्पादयत् सुतान् ।। २ ।। आजहाराश्वमेधांस्त्रीन् गङ्गायां भूरिदक्षिणान्। शारद्वतं गुरुं कृत्वा देवा यत्राक्षिगोचराः ।। ३ ।। निजग्राहौजसा धीरः कलिं दिग्विजये क्वचित्। नृपलिङ्गधरं शूद्रं घ्नन्तं गोमिथुनं पदा ।। ४ ।। शौनक उवाच — कस्य हेतोर्निजग्राह कलिं दिग्विजये नृपः। नृदेवचिह्नधृक् शूद्र कोऽसौ गां यः पदाऽहनत् ।। ५ ।। भागवततात्पर्यम् — कोऽसावित्याक्षेपः। कलिमित्युक्तत्वात् । अनन्ततीर्थीयम् — यो गां पदाऽहनत् असौ नृपलिङ्गधरः शूद्रः कः कष्टः शूद्रादप्यतिकष्टो हि। अक्षेपार्थे द्वितीयः किंशब्दः। तत् कथ्यतां महाभाग यदि विष्णुकथाश्रयम्। अथ वाऽस्य पदाम्भोजमकरन्दलिहां सताम्। किमन्यैरसदालापैरायुषो यदसद्व्ययः। भागवततात्पर्यम् — अथेति पक्षान्तरे । वा यदि । अन्यथा चेदायुषोऽसद्व्यय इत्यर्थः । “यद्यर्थे च विकल्पार्थे वाशब्दः समुदीर्यते” इति नाममहोदधौ । क्षुद्रायुषां नृणामङ्ग मर्त्यानां मृतिमृच्छताम्। इहोपहूतो भगवान् मृत्युः शामित्रकर्मणि। न कश्चिन् म्रियते तावद् यावदास्त इहान्तकः ।। ६ ।। एतदर्थं हि भगवानाहूतः परमर्षिभिः। अहो नृलोके पीयेत हरिलीलामृतं वचः ।। ७ ।। भागवततात्पर्यम् — एतदर्थं हि मृत्युरुपहूतः । अहो नृलोके पीयेतेति । मन्दस्य मन्दप्रज्ञस्य वयो मन्दायुषश्च वै। निद्रया ह्रियते नक्तं दिवा च व्यर्थकर्मभिः ।। ९ ।।
Play Time: 53:34
Size: 7.60 MB